void
Hovudpersonen

Den gode soldat Švejk

Forfattaren Change languageChange language

Personar

Švejk on-line Blog Švejk Museum Literární Archiv Bibliografie Švejk Central Reisedagbok Kontakt

Franz Ferdinand og kona Sophie ved avreisa frå rådhuset i Sarajevo, 5 minutt før attentatet den 28. juni 1914.

Den gode soldat Švejk er ein roman med eit uvanleg rikt persongalleri. I tillegg til dei mange som deltek direkte i handlinga, vert eit stort tal fiktive og reelle personar (og dyr) nemnde, enten i anekdotane til Švejk, direkte av forfattaren eller indirekte gjennom ord og uttrykk.

Denne sida inneheld ei oversikt over alle som er omtala i boka, frå Napoléon i innleinga til Hauptmann Ságner i dei siste linjene av den ufullførde del fire. Lista er sortert etter når personen fyrst blir nemnd. Kapitteloverskriftene er fritt omsette til nynorsk av utgjevaran av denne vev-sida. I januar 2021 mangla det enno rundt 20 omtalar.

  • Sitata er frå Jaroslav Šerák sin nettversjon av Den gode soldat Švejk og har linkar til det relevante kapittelet
  • Verktøylinjene har linkar for direkte oppslag i Wikipedia, Google søk og romanen på nett.

Enkelte namn manglar i Odd Bang-Hansen si norske oversetjing av Den gode soldat Švejk (som er forkorta). Dette gjeld til dømes heile innleiinga. Tsjekkiske namn er i den norske utgåva skrivne utan aksentar og i enkelte høve fornorska.

Personnamna har farge etter rolla dei har i forteljinga, vist med fylgjande døme:

  • Doktor Grünstein som ein oppdikta person som tek direkte del i handlinga.
  • Fähnrich Dauerling som ein oppdikta person, som ikkje tek del i handlinga.
  • Heinrich Heine som historisk person.
Merk at ei rekkje tilsynelatande oppdikta romanfigurar har klårt gjenkjennelege "modellar" frå det verkelege liv. Døme på slike er Oberleutnant Lukáš, Major Wenzl og mange fleire.

Personar liste over folk som er omtala i romanen (587) Syn alle
I. Bak fronten
II. Ved fronten
III. Det ærerike samanbrotet
Index Back Forward II. Ved fronten Hovudpersonen

5. Frå Bruck an der Leitha til Sokal

Krakonošen flag
Wikipedia czdeenplsv Søk
krakonos.jpg

Frå av dei mange bøkene om Krakonoš.

Václav Špáček,1883

Krakonoš vert nemnd når forfattaren beskriv Offiziersdiener Baloun, som med den svære skikkelsen og lange skjegget liknar Krakonoš.

Bakgrunn

Krakonoš er i tysk/tsjekkisk/polsk folketru ein fjelljette frå Krkonoše (Riesengebirge) som er sentral i mange legender frå regionen. Görlitz og Vysoké nad Jizerou har begge museum via til denne skapningen. Han trer dessutan fram i mange bøker og operaer frå 1800-talet. Seinare har han òg vore tema i filmar.

Sitat
[II.5] Před ním stál účetní šikovatel Vaněk, který zde sestavoval listiny k výplatě žoldu, vedl účty kuchyně pro mužstvo, byl finančním ministrem celé roty a trávil tu celý boží den, zde též spal. U dveří stál tlustý pěšák, zarostlý vousy jako Krakonoš. To byl Baloun, nový sluha nadporučíka, v civilu mlynář někde u Českého Krumlova.

Skrivst òg:Rübezahl de Liczyrzepa pl

Litteratur
Offiziersdiener Balounen flag
Wikipedia cz Søk
baloun.jpg

Josef Lada, 1955

baloun.png

Jaroslav Baloun, 1893 - ?

© VÚA

baloun1.png

Schematismus für das kaiserliche und königliche Heer … 1914

Baloun er nemnd 191 gonger i Den gode soldat Švejk.

Baloun vert ny offiserstenar for Oberleutnant Lukáš etter at Oberst Schröder forfremjar Švejk til ordonnans ved det 11. marsjkompani. Han er med på heile turen frå Királyhida til fronten, og er ein relativt sentral person frå no av. Han er ein diger fyr, utruleg glupsk, han et alt han kan koma over og tenkjer på mat heile døgnet. Han vert dessutan framstilt som nokså einfaldig. Av yrke er han møllar, han er gift med kone og tre born (han åt ofte opp maten for dei) og kjem frå traktene rundt Krumlov.

Bakgrunn

Baloun har ingen innlysande modell frå røyndomen, men glupskheita hans kan gjerne ha kome frå forfattaren sjølv som då han skreiv denne delen av romanen la mykje på seg. Jaroslav Hašek var ein matkjennar, noko som kjem tydeleg til utrykk gjennom dei mange omtalane av mat i romanen. I fylgje Josef Lada var han òg ein svært god kokk.

Forfattaren kan gjennom livet ha vore i kontakt med fleire med etternamnet Baloun, og som dermed lånte namnet sitt (og jamvel personlege eigenskapar) til den einfaldige og glupske møllaren frå Krumlovsko.

Overlege Baloun

Ein av dei var František Baloun, regimentslege ved Infanterieregiment Nr. 91 og oppført i ranglistene i 1914, 1916 og 1917. Svært sannsynleg var han ved regimentet òg i 1915, men det har ikkje lukkast å stadfesta om han tenestegjorde samtidig med Hašek. Ved krigsutbrotet var doktoren tilslutta den utskilde 1. bataljon i Dalmatia. Dersom han tenestegjorde i denne eininga òg i 1915 møttest dei to neppe.

Den unge eittårsfrivillege

Ein meir innlysande kandidat er den eittårsfrivillege Jaroslav Baloun som vart overført til IR. 91, 2. Ersatzkompanie 1. april 1915, akkurat på den tida Jaroslav Hašek tenestgjorde ved Ersatzbataillon IR. 91. Det er svært sannsynleg at forfattaren kjende til denne Baloun ettersom begge oppheldt seg i Budějovice. Baloun vart våren 1915 forfremja til Kadett og kjempa med regimentet ved Sokal der han vart såra 27. juni 1915.

Likevel er det lite truleg at anna enn namnet har vore til inspirasjon for Hašek. Denne eittårsfrivillege var rettnok høg for si tid (176 cm) men var ikkje møllar av yrke. Han var fødd i Německý Brod (sidan 1945 Havlíčkův Brod) og som 22-åring i 1915 hadde han neppe fått tre born.

Møllaren ved Netolice

Ein viss Jindřich Baloun dreiv ei mølle ved Netolice rundt 1930[a]. Hypotetisk kan Jaroslav Hašek ha møtt han på ei fire dagars "utflukt" frå Budějovice i 1915 då forfattaren i fylgje Radko Pytlík vitja området.

Hotel Neptun

Ein anna mogeleg samanheng mellom Hašek og ein Baloun er Hotel Neptun der forfattaren budde nokre veker etter at han kom tilbake til Praha frå Russland 19. desember 1920. Ein viss Josef Baloun dreiv dette hotellet i 1924 og kan godt ha gjort det òg i 1921.

Sitat
[II.5] U dveří stál tlustý pěšák, zarostlý vousy jako Krakonoš. To byl Baloun, nový sluha nadporučíka, v civilu mlynář někde u Českého Krumlova. „Vybral jste mně opravdu znamenitého pucfleka,“ mluvil nadporučík Lukáš k účetnímu šikovateli, „děkuji vám srdečné za to milé překvapení. První den si ho pošlu pro oběd do oficírsmináže, a on mně ho půl sežere.“

Kjelder: VÚA, Jan Ciglbauer, Radko Pytlík

Litteratur
Referensar
aZáhadný Dub a BalounČasopis BarbarJan Ciglbauer10.10.2017
Korporal Weidenhoferen flag
Søk
weidenhofer.png

Weidenhofer/Weidenhöfer er begge sjeldne etternamn.

Forebears.io,2012 - 2022

Weidenhofer var ein underoffiser som fekk i oppdrag å binda fast Offiziersdiener Baloun utafor kjøkenet som straff for at han hadde ete opp lunsjen til Oberleutnant Lukáš.

Bakgrunn

Tilsynelatande er berre ein einaste Weidenhofer oppførd i Verlustliste gjennom heile krigen. At nokon med dette etternamnet skal ha tenestegjord i Infanterieregiment Nr. 91 samtidig med Hašek virkar difor utelukka. I dagens Tsjekkia finst ikkje namnet Weidenhofer i det heile[a].

Globalt er det litt meir utbreidd, mest i Australia (87), Tyskland (29) og USA (13). Likevel: som tala tilseier er namnet svært sjeldant[b].

Noko meir utbreidd er det liknande Weidenhöfer (200 i heile verda) og i Tsjekkia bur i dag 11 av dei, alle saman i Brno[c]. Ein anna liknande varaiant er Wiedenhofer. Dette namnet er ein del meir utbreidd, spesielt i Austerrike med 526 i 2014[d].

Sitat
[II.5] "Sie Rechnungsfeldwebl,“ obrátil se na Vaňka, „odveďte ho ke kaprálovi Weidenhoferovi, ať ho pěkně uváže na dvoře u kuchyně na dvě hodiny, až budou dnes večer rozdávat guláš. Ať ho uváže pěkně vysoko, aby jen tak se držel na špičkách a viděl, jak se v kotli ten guláš vaří.
Referensar
aPříjmení: 'Weidenhofer', počet výskytů v celé ČRKdeJsme.cz2017
bWeidenhofer name meaningFamilySearch.org2024
cWeidenhöfer SurnameForebears.io2012 - 2022
dWiedenhofer SurnameForebears.io2012 - 2022
Stabsfeldwebel Hegneren flag
Søk
hegner.jpg

Edvard Hegner var ein person som Hašek nokså sikkert kjende.

hegner.png

Tettleiken av etternamnet Hegner i dag.

Forebears.io,2012 - 2022

Hegner er nemnd 3 gonger i Den gode soldat Švejk.

Hegner var ein stabsersjant som hadde tenestegjord i Serbia saman med Hauptmann Ságner i starten av krigen og hadde fortalt Rechnungsfeldwebel Vaněk kor inkompetent Ságner hadde vist seg ved grensa mot Montenegro. Dette fortel Vaněk no vidare til Oberleutnant Lukáš akkurat i det sistnemnde hadde fått vita at Ságner var forfremja på Lukáš sin bekostning.

Bakgrunn

Som i tilfellet Korporal Weidenhofer er nok òg dette etternamnet tilfeldig valgd. I Schematismus finst de ingen med dette namnet etter 1862[a] og ein har ikkje funne nokon Hegner som kan setjast i samband med Infanterieregiment Nr. 91. I Tsjekkia bur det i dag 88[b], rettnok ingen frå rekrutteringsdistriktet til IR. 91. I verda total har opp mot 3800 personar etternamnet Hegner. Namnet er mest utbreidd i Sveits og Tyskland.

Redaktør Hegner

Likevel fanst det ein person som Hašek kan ha lånt namnet av. I Vinohrady budde det ein redaktør Eduard Hegner (1876-1929) og bladmannen Hašek har heilt sikkert visst om han og truleg kjend han personleg. Hegner skreiv både satirar, anna prosa og skodespel og bidrog til fleire av blada Jaroslav Hašek skreiv for. Om Hašek hadde Hegner i tankane då han skreiv denne sekvensen av Den gode soldat Švejk veit ein sjølvsagt ikkje men i så fall er det berre eitt av fleire døme på at forfattaren "lånte" namn og tileigna dei ein romanfigur nokså tilfeldig. Døme på denne metoden er Břetislav Ludvík og ikkje minst Švejk sjølv.

Sagner i Serbia

Opplysningane til Rechnungsfeldwebel Vaněk kan uansett ikkje ha tilknyting til Čeněk Sagner, kjend som "modellen" for Hauptmann Ságner. Sagner kjempa rettnok i Serbia men dette var i nord, ved Drina og etterpå ved Kolubara der han vart såra. Han var aldri utplassert mot Montenegro der Infanterieregiment Nr. 91 sin fyrste bataljon opererte i byrjinga av krigen.

Sitat
[II.5] „A víte, pane obrlajtnant,“ řekl, důvěrně mrkaje, „že se má stát pan hejtman Ságner batalionskomandantem našeho maršbatalionu? Napřed, jak říkal štábsfeldvébl Hegner, se myslelo, že vy budete, poněvadž jste nejstarší důstojník u nás, batalionskomandantem, a potom prý přišlo od divise na brigádu, že je jmenován pan hejtman Ságner.“
[II.5] „Já z toho nemám moc velkou radost,“ důvěrně se ozval účetní šikovatel, „vypravoval štábsfeldvébl Hegner, že pan hejtman Ságner v Srbsku na počátku války chtěl někde u Černé Hory v horách se vyznamenat a hnal jednu kumpačku svého baťáčku za druhou na mašíngevéry do srbských štelungů, ačkoliv to byla úplně zbytečná věc a infanterie tam byla starýho kozla co platná, poněvadž Srby odtamtud s těch skal mohla dostat jen artilerie.
[II.5] Vypravoval nedávno štábsfeldvébl Hegner, že příliš neladíte s panem hejtmanem Ságnerem a že on právě pošle naši 11. kumpačku první do gefechtu na ta nejhroznější místa.
Litteratur
Referensar
aMilitärschematismus des österreichischen KaiserthumesK.k. Kriegsministerium1860
bPříjmení: 'Hegner', počet výskytů v celé ČRKdeJsme.cz2017
cPobytové přihlášky pražského policejního ředitelstvíNAČR1851 - 1914
Herr Kokoška, Ferdinanden flag
*31.5.1846 Praha - †16.2.1906 Praha
Søk
koloska.jpg

Kološka og den unge Hašek (Josef Lada)

kokoska.png

Prager Abendblatt,3.12.1904

Kokoška var apotekeigar i Na Perštýně, då Švejk var lærling der. Denne opplysninga kjem fram når Švejk fortel Rechnungsfeldwebel Vaněk om erfaringa si med apotekaryrket der han ved uhell sette fyr på eit fat bensin og som resultat vart oppsagd. Dessutan fekk han erfaring med å laga for til kyr, noko det meste av anekdota handlar om.

Denne Kokoška er ikkje den same som den Ferdinand Kokoška i starten av romanen som plukkar hundelort (sjølv om begge personane sitt namn heilt klårt har same opphav).

Bakgrunn

Kokoška var innehavar av drogerie Kokoška på hjørna Na Perštýně og Martinská ulice der Hašek ei kort stund var lærling i 1898. Det er stadfesta at føretaket eksisterte frå 1890 til 1906 (Kokoška døydde det året). Eit bilete av butikken frå 1905 viser namnet i den tyske varianten Kokoschka, eit namn som òg vart brukt i dei fleste annonsar og adressebøker. Ellers veit me frå folkeregisteret at Kokoška var fødd i Praha i 1846, gift med Anna (fødd Milnerová) og at dei hadde ei dottar, som òg heitte Anna.

Politibøkene viser at Kokoška var deleigar av firmaet Ott. Dette er nokså sikkert avdi svigermor hans var Kateřina Ott, og dei kan ha arva delen eller fått det som medgift. Firmaet Ott laga kjemikaliar, giftstoff og andre produkt ein gjerne assosierer med apotekarar.

Kokoška er sentral i forteljingane Frå det gamle apoteket (Veselá Praha, 1909/10) der han ikkje heilt overbevisande er omdøypt til Kološka. Her vert han omtala som ein kortvaksen eldre herre med stor bart. Václav Menger kjem med utfyllande opplysningar i boka si Jaroslav Hašek doma (1935) og i ein avisartikkel i Lidové noviny i 1933. I fylgje Menger vart den 15 år gamle Hašek oppsagd etter at han hadde teikna skjegg og briller på ei alpeku slik at den likna sjefen.

Sitat
[II.5] „Já jsem se taky učil materialistou,“ řekl Švejk, „u nějakýho pana Kokošky na Perštýně v Praze. To byl náramnej podivín, a když jsem mu jednou vomylem ve sklepě zapálil sud benzinu a von vyhořel, tak mne vyhnal a gremium mne už nikde nepřijalo, takže jsem se kvůli pitomýmu sudu benzinu nemoh doučit. Vyrábíte také koření pro krávy?“

Kjelder: Václav Menger

Skrivst òg:Kokoschka de

Litteratur
Sankt Peregrinusen flag
*1265 Forli - †1.5.1345 Forli
Wikipedia czdeenit Søk
pellegrino.jpg

Sankt Peregrinus sitt namn vart teke i bruk av herr Kokoška for å signa krydderblandinga han laga mot kyr sine oppblesne magar. Dette kjem fram når Švejk fortel Rechnungsfeldwebel Vaněk om tida si som apotekarlærling.

Bakgrunn

Sankt Peregrinus kan vera ein av sju helgenar med namnet Pelegrinus eller Peregrinus, for det meste martyrar frå tidleg kristen tid. Ein ekspert (sjå sitat under) meiner det er Peregrin Laziosi det er snakk om her, skytshelgen for gravide og kvinner i barselseng.

Antonín Měšťan

... während der Hl. Peregrinus (Pellegrin) in Wirklichkeit für die katolische Kirche der Patron der Gebärenden, der Wöchnerinnen und der Lohnkutscher ist.

Sitat
[II.5] „U nás se vyrábělo koření pro krávy se svěcenými obrázky. Von byl náš pan šéf Kokoška náramně nábožnej člověk a dočetl se jednou, že svatej Pelegrinus pomáhal při nafouknutí dobytka.

Skrivst òg:Peregrín Laziosi cz Peregrinus Laziosi de Pellegrino Laziosi it Svatej Pelegrinus Švejk

Litteratur
Herr Tauchenen flag
Søk Švejkův slovník

Tauchen vert nemnd når Švejk fortel Rechnungsfeldwebel Vaněk om tida si som apotekarlærling. Tauchen var assistent hjå drogerie Kokoška, fekk i oppdrag av sjefen å skriva signingsdikt som skulle leggjast ved kvar dose kukrydder. Dette var han ikkje i stand til så kollega Ferdinand måtte hjelpa han.

Må ikkje forvekslast med ein herr Tauchen som hadde ein likande stilling hjå Firma Polák.

Bakgrunn

Forfattaren si tid som apotekarlærling ved drogerie Kokoška inspirerte ein følgjetong på åtte soger som kom på trykk i Veselá Praha i 1909 og 1910. Alt då dukkar Tauchen opp, men fekk namnet litt vridd på men likevel godt gjenkjenneleg (Tauben). Det er nesten sikkert at ein Tauchen arbeidde for Kokoška men det har til dags dato (2021) ikkje lukkast å finna ut kven han var.

Sitat
[II.5] A potom jsme je přikládali do balíčků toho našeho koření pro krávy. Krávě se to koření namíchalo do teplý vody, dalo se jí napít z dřezu a přitom se dobytku předčítala modlitbička k sv. Pelegrinovi, kterou složil pan Tauchen, náš příručí. To když byly ty obrázky sv. Pelegrina vytištěny, tak ještě na druhou stranu bylo potřeba natisknout nějakou modlitbičku.
Litteratur
Sluha u Kokošky Ferdinanden flag
Søk

Ferdinand var, som herr Tauchen, tenar hjå drogerie Kokoška, og måtte hjelpe denna med å skriva dikt til kukrydderdosane. Strid om opphavsretten til dikta fylgde, men Švejk fekk aldri fullførd soga avdi Rechnungsfeldwebel Vaněk vart forstyrra av ei telefonopringing.

Sitat
[II.5] Dokonce zapomněl, jak se ten svatej do toho koření pro krávy jmenuje. Tak ho vytrh z bídy náš sluha Ferdinand. Ten uměl všechno. Když jsme sušili na půdě heřmánkový thé, tak si tam vždycky vlez, zul si boty a naučil nás, že se přestanou nohy potit.
[II.5] A než jsem pivo přines, tak už náš sluha Ferdinand byl s tím napolovic hotov a už předčítal:...
[II.5] Potom, když přišel pan Kokoška, pan Tauchen šel s ním do komptoiru, a když vyšel ven, ukazoval nám dva zlatníky, ne jeden, jak měl slíbeno, a chtěl se s panem Ferdinandem rozdělit napolovic. Ale sluhu Ferdinanda, když viděl ty dva zlatníky, chyt najednou mamon. Že prej ne, buď všechno, anebo nic. Tak tedy pan Tauchen mu nedal nic a nechal si ty dvě zlatky pro sebe, vzal mě vedle do magacínu, dal mně pohlavek a řek, že dostanu takových pohlavků sto, když se někde vopovážím říct, že on to nesestavoval a nespisoval, i kdyby si šel Ferdinand stěžovat k našemu starýmu, že musím říct, že sluha Ferdinand je lhář. Musel jsem mu to vodpřísáhnout před nějakým plucarem s estragonovým voctem.
Ordonnanz Braunen flag
Søk

Braun var ordonnansen til det 12. marsjkompani, og Švejk hadde ein lite fruktbar telefonsamtale med han i sitt fyrste oppdrag som ordonnans i det 11. marsjkompani.

Sitat
[II.5] „Vaněk? Ten šel do regimentskanceláře. Kdo je u telefonu? Ordonanc od 11. marškumpanie. Kdo je tam? Ordonanc od 12. maršky? Servus, kolego. Jak se jmenuji? Švejk. A ty? Braun. Nemáš příbuznýho nějakýho Brauna v Pobřežní třídě v Karlíně, kloboučníka? Že nemáš, že ho neznáš...
Hattemakar Braunen flag
Søk

Braun var ein hattemakar frå Pobřežní třída i Karlín som er nemnd i samtalen mellom ordonnans Ordonnanz Braun og Švejk.

Sitat
[II.5] „Vaněk? Ten šel do regimentskanceláře. Kdo je u telefonu? Ordonanc od 11. marškumpanie. Kdo je tam? Ordonanc od 12. maršky? Servus, kolego. Jak se jmenuji? Švejk. A ty? Braun. Nemáš příbuznýho nějakýho Brauna v Pobřežní třídě v Karlíně, kloboučníka? Že nemáš, že ho neznáš...
Zugsführer Fuchsen flag
Søk
fuchszf.png

Zugsführer Fuchs til venstre.

České slovo,6.4.1924

Fuchs var ein lagførar (četař) som fekk i oppdrag av Oberleutnant Lukáš å ta ut hermetikk frå lageret. Her var det Švejk som formidla ordren. Hermetikken, som så mykje anna i dei k.u.k væpna styrkane viste seg å vera imaginære.

Sitat
[II.5] Četař Fuchs byl tak překvapen, že vypravil ze sebe jen: „Cože?“ „Žádný ,cože’,“ odpověděl Švejk, „já jsem ordonanc jedenáctý marškumpanie a právě před chvílí jsem mluvil po telefonu s panem obrlajtnantem Lukášem. A ten řek: ,Laufšrit s deseti muži k magacínu.’ Jestli nepůjdete, pane cuksfíra Fuchse, tak ihned jdu nazpátek k telefonu. Pan obrlajtnant si výhradně přeje, aby vy jste šel. Je to zbytečný vůbec vo tom mluvit. ,Telefonní rozhovor,’ říká pan nadporučík Lukáš, ,musí bejt krátký, jasný.
Korporal Blažeken flag
Søk
fuchszf.png

Korporal Blažek i midten.

České slovo,6.4.1924

Blažek er ein korporal som så vidt får inn eit ord etter at Švejk har gjeve Zugsführer Fuchs ordre om å ta ut hermetikk frå lageret.

Sitat
[II.5] „Hned budu s deseti maníkama u magacínu,“ ozval se od baráku četař Fuchs, a Švejk nepromluviv již ani slova odcházel ze skupiny šarží, které byly stejně překvapeny jako četař Fuchs. „Už to začíná,“ řekl malý desátník Blažek, „budeme pakovat.“
Leutnant Přenosilen flag
Søk

Přenosil var ein løytnant som Rechnungsfeldwebel Vaněk fortalde om. Han var i eit tidlegare marsjkomapni som Vaněk hadde reist til fronten med.

Sitat
[II.5] Ale u nás byl kumpaniekomandantem lajtnant Přenosil, velký fešák, a ten nám řek: ,Nespěchejte, hoši,’ a šlo to jako na másle. Dvě hodiny před odjezdem vlaku jsme teprve začli pakovat. Uděláte dobře, když se taky posadíte...“
Lucieen flag
Søk

Lucie vert nemnd i fyllerøret til stabssersjanten som har fått påfyll av ein storbonde frå Pardubice. Švejk og Rechnungsfeldwebel Vaněk er vitne til dei ulne utsagna.

Sitat
[II.5] Ten se udělal úplně pro sebe a blábolil, hladě čtvrtku vína, prapodivné věci beze vší souvislosti česky i německy: „Mnohokrát prošel jsem touto vesnicí a neměl jsem ani potuchy o tom, že je na světě. In einem halben Jahre habe ich meine Staatsprüfung hinter mir und meinen Doktor gemacht. Stal se ze mne starý mrzák, děkuji vám, Lucie. Erscheinen sie in schön ausgestatteten Bänden - snad je tu někdo mezi vámi, jenž se na to pamatuje.“
Kokk Jurajdaen flag
Søk
jurajda.jpg

Jurajda er nemnd 44 gonger i Den gode soldat Švejk.

Jurajda er kokk i offisersmessa i Bruck, seinare i marsjkompaniet til Švejk og er med på ferda frå Bruck an der Leitha - Királyhida heilt til romanen sluttar i Klimontów.

Jurajda er okkultist, gav i det sivile ut eit magasin om okkultisme og bokserien Mysterie om liv og død. Han kan ofte bidra med betraktningar om karma, sjelevandring og andre emne som spenner over rommet mellom den jordiske eksistens og den hinsidige.

Han er dessutan ein god kokk som alle offiserane er nøgde med. Likevel sender Oberst Schröder han til fronten avdi han hadde eit lite uhell under avskjedsmiddagen for offiserane i Bruck.

Bakgrunn

Nokon innlysande "modell" for Hašek sin kompanikokk har det ikkje lukkast å peika på. Ein har ikkje funne nokon Jurajda i dokumenta til Infanterieregiment Nr. 91, om det så er Verlustliste, andre militære papir eller i memoarane til Hašek sine samtidige i IR91. Kokk i Hašek sitt 11. Kompanie i 1915 var ein viss Perníček som òg kan ha gjort teneste med Hašek i XII. Marschbataillon. Det må òg nemnast at etternamnet Jurajda var svært sjeldant i rekrutteringsdistriktet til IR91[d] and this was surely also the case in 1914.

Kamil Jurajda
jurajda1.jpg

Augustin Knesl, Večerní Praha, 1983

Augustin Knesl opplyser om at Hašek kjende ein viss Kamil Jurajda frå Rožnov pod Radhoštěm i Mähren og hevdar at denne er modellen for okkultist-kokken[e]. Jurajda var fødd i 1883 og utdanna som agronom ved den tekniske høgskulen på Karlovo náměstí. Hašek kjende mange herfrå og Knesl kom fram til at den framtidige forfattaren av Den gode soldat Švejk lånte namn for fleire av romanfigurane sine nettopp frå kjenningskretsen sin ved høgskulen. Knesl hevdar at Jurajda var svært relegiøs og dessutan okkultist men ettersom Knesl har ein tendens til å ta fiksjon frå Den gode soldat Švejk for fakta er det grunn til å vera skeptisk til denne påstanden. Likevel er det ingen tvil om at Kamil Jurajda var ein verkeleg person og var fødd i Rožnov pod Radhoštěm i 1883[f]. Frå hausten 1912 budde han i Vinohrady. Jurajda gjorde under krigen teneste som Leutnant i hjå k.k. Landsturm bak fronten og sjølvsagt hadde han ingen ting med Infanterieregiment Nr. 91 å gjera.

Okkultisten Adamíra
adamira1.jpg

Kulturní adresář ČSR, 1934-1936

Ein meir sannsynleg inspirasjon for Jurajda er nok Josef Alois Adamíra (1877-1953), ein kjemikar som var tilsett hjå laboratoriet til Zemědelská rada (Jordbruksrådet)[b]. Viktig å merka seg i samband med Den gode soldat Švejk er at Adamíra òg var ein kjend okkultist[c]. Jaroslav Hašek budde hjå Adamíra i Havlíčkova třída i Vinohrady ein periode frå 29. juli 1912[a] og det ville vera naturleg at han plukka opp ein del om okkultisme under opphaldet her, kunnskap han kan ha brukt då han skapa den litterære figuren Jurajda.

Sitat
[II.5] Kuchař Jurajda se dal do filosofování, což fakticky odpovídalo jeho bývalému zaměstnání. Vydával totiž do vojny okultistický časopis a knihovnu „Záhady života a smrti“. Na vojně ulil se k důstojnické kuchyni regimentu a velice často připálil nějakou pečeni, když se zabral do čtení překladů staroindických suter Pragnâ-Paramitâ (Zjevená moudrost). Plukovník Schröder měl ho rád jako zvláštnost u regimentu, neboť která důstojnická kuchyně mohla se pochlubit kuchařem okultistou, který nazíraje do záhad života a smrti, překvapil všechny takovou dobrou svíčkovou nebo s takovým ragout, že pod Komárovem smrtelně raněný poručík Dufek volal stále po Jurajdovi.
Referensar
aHaškovi v PrazeJaroslav Šerák
bAdresář města Král. VinohradůJulius Janeček1912
cAdamíra Josef AloisKulturní adresář ČSR1934-1936
dPříjmení: 'Jurajda', počet výskytů v celé ČRKdeJsme.cz2017
eŠvejk a ti druzíVečerní PrahaAugustin Knesl1983
fPobytové přihlášky pražského policejního ředitelstvíNAČR1851 - 1914
Leutnant Dufeken flag
Søk

Dufek var ein løytnant som vart døydeleg såra ved Komarów og ropte på kokk Jurajda i det han tok steget over i det hinsidige.

Sitat
[II.5] Plukovník Schröder měl ho rád jako zvláštnost u regimentu, neboť která důstojnická kuchyně mohla se pochlubit kuchařem okultistou, který nazíraje do záhad života a smrti, překvapil všechny takovou dobrou svíčkovou nebo s takovým ragout, že pod Komárovem smrtelně raněný poručík Dufek volal stále po Jurajdovi.
Kramář, Karelen flag
*27.12.1860 Vysoké nad Jizerou - †26.5.1937 Praha
Wikipedia czdeenno Søk
kramar.jpg

Český svět,20.7.1917

kramar.png

Národní listy,15.3.1930

kramar1.png

Dr. Karl Kramarsch, han som verkeleg starta verdskrigen.

Friedrich Wichtl,1918

Kramář (i den fortyska varianten Kramarsch) er nemnd i Oberst Schröder sine betraktningar om den manglande lojaliteten til tsjekkiske soldatar. Dette var under ei Besprechung med offiserane lik før marsjbatljonen si avreise til fronten.

Bakgrunn

Kramář var ein tsjekkisk politikar og mangeårig leiar for Mladočeši som vart arrestert 21. mai 1915 og dømd til døden for høgforræderi i desember same året. Seinare vart dommen omgjort til 20 års fengsel, og han vart lausleten under den nye keisar Karl I. sitt generelle amnesti i 1917.

Han vart i 1918 den fyrste statsministeren i Tsjekkoslovakia, men måtte gå av året etter. Kramář var kjend som panslavist og hadde russisk kone.

Ein spektakulær konspirasjonsteori

I 1918 utgav Friedrich Wichtl, ein tysk-nasjonal reprentant i Reichsrat (1872-1921) ei bok som konkluderte med at "Dr. Karl Kramarsch" var den den verkeleg "utløysaren av verdskrigen[a].

In this perspective it should be noted that Wichtl also was a propagator of the Judeo-Masonic conspiracy theory, a central pillar of Nazism (and still floating around today).

Sitat
[II.5] Rozhovořil se o poměru důstojníků k mužstvu, mužstva k šaržím, o přebíhání na frontách k nepříteli a o politických událostech a o tom, že 50 procent českých vojáků je „politisch verdächtig“. „Jawohl, meine Herren, der Kramarsch, Scheiner und Klófatsch.“ Většina důstojníků si přitom myslela, kdy už přestane dědek cancat, ale plukovník Schröder žvanil dál o nových úkolech nových maršbatalionů, o padlých důstojnících pluku, o zeppelinech, španělských jezdcích, o přísaze.
Litteratur
Referensar
aDr. Karl Kramarsch, der Anstifter des WeltkriegesFriedrich Wichtl1918
Scheiner, Josef Eugenen flag
*21.9.1861 Benešov - †11.1.1932 Praha
Wikipedia cz Søk
scheiner.jpg

Český svět, 28.11.1913

scheiner_adr.png

Adresář hl. m. Prahy 1910

Scheiner er nemnd i Oberst Schröder sine betraktningar om lojaliteten til tsjekkarane. Dette var under ei Besprechung med offiserane rett før avreisa til fronten.

Bakgrunn

Scheiner var ein tsjekkisk politikar, og som Kramář involvert i den tsjekkiske heimlege motstandsrørsla under fyrste verdskrigen, den såkalla "Mafiaen". Han var i mange år leiar av Sokol, både den tsjekkiske og internasjonale organisasjonen (han grunnla den siste i 1908). Dessutan var han redaktør for måndasmagasinet Sokol. Den 21. mai 1915 vart han arrestert og tiltale for spionasje men vart sett på frifot seinare på året og fekk lov til å venda tilbake til Praha.

Etter krigen var han ein kort periode forsvars-sjef og generalinspektør for krigsmakta i den nye staten Tsjekkoslovakia, men òg no via han det meste av tida si til Sokol.

Sitat
[II.5] Rozhovořil se o poměru důstojníků k mužstvu, mužstva k šaržím, o přebíhání na frontách k nepříteli a o politických událostech a o tom, že 50 procent českých vojáků je „politisch verdächtig“. „Jawohl, meine Herren, der Kramarsch, Scheiner und Klófatsch.“ Většina důstojníků si přitom myslela, kdy už přestane dědek cancat, ale plukovník Schröder žvanil dál o nových úkolech nových maršbatalionů, o padlých důstojnících pluku, o zeppelinech, španělských jezdcích, o přísaze.
Litteratur
Klofáč, Václav Jaroslaven flag
*21.9.1868 Německý Brod - †10.7.1942 Dobříkov
Wikipedia czdeen Søk
klofac.jpg

Český svět, 20.7.1917

Klofáč er nemnd i Oberst Schröder sine betraktningar om den manglande lojaliteten til tsjekkiske soldatar. Dette var under ei Besprechung med offiserane like før marsjbataljonen si avreise til fronten.

Bakgrunn

Klofáč var ein tsjekkisk politikar og journalist, medlem av Reichsrat, og formann i Česká strana národně sociální. Han vart arrestert i september 1914 og dømd for høgforræderi så seint som i 1917. Seinare same året vart han sett fri etter keisar Karl I sitt generelle amnesti. I Tsjekkoslovakia var han innanriksminister frå 1920 til 1920, så senator fram til 1938.

Sitat
[II.5] Rozhovořil se o poměru důstojníků k mužstvu, mužstva k šaržím, o přebíhání na frontách k nepříteli a o politických událostech a o tom, že 50 procent českých vojáků je „politisch verdächtig“. „Jawohl, meine Herren, der Kramarsch, Scheiner und Klófatsch.“ Většina důstojníků si přitom myslela, kdy už přestane dědek cancat, ale plukovník Schröder žvanil dál o nových úkolech nových maršbatalionů, o padlých důstojnících pluku, o zeppelinech, španělských jezdcích, o přísaze.
Graf von Zeppelin, Ferdinanden flag
*8.7.1838 Konstanz - †8.3.1917 Berlin
Wikipedia czdeennn Søk
zeppelin.jpg

Wiener Bilder,18.3.1917

zeppelin1.jpg

Berliner Tageblatt,13.3.1917

Zeppelin er nemnd i ein tirade av Oberst Schröder i same omgang som oppgåvene til marsjbataljonar, falne offiserar, spanske ryttaren, men indirekte gjennom omgrepet "Zeppeliner" (luftskip).

Bakgrunn

Zeppelin var ein tysk general og oppfinnar, mest kjend for oppfinninga av luftskipet. Han var fødd i ein velståande og innflytelsesrik familie i Konstanz og vart utdanna ved krigsskulen i Ludwigsburg. Han car til stades som observatør under den amerikanske borgarkrigen og la mellom anna merke til korleis ballongar vart nytta av partane i konflikten. Dette var utan tvil til inspirasjon for den seinare store oppfinninga hans.

Den fyrste flyginga med ein zeppeliner fann stad 2. juli 1900 ved Bodensee og fleire vart bygde dei neste fjorten åra, nokre av dei på oppdrag frå dei væpna styrkane.

Luftskipa spela ei viss rolle òg i fyrste verdskrigen, der dei vart brukt både til bombing og rekognosering, mest av Tyskland. Dei viste seg etter kvart sårbare grunna den store åtaksflata.

Sitat
[II.5] Většina důstojníků si přitom myslela, kdy už přestane dědek cancat, ale plukovník Schröder žvanil dál o nových úkolech nových maršbatalionů, o padlých důstojnících pluku, o zeppelinech, španělských jezdcích, o přísaze.
Litteratur
Militarartz Šancleren flag
Søk

Šancler var ein militærdoktor som sat i Offizierskasino i Királyhida og las høgst frå ei bok om behandling av såra. Einaste person som var tilstade var Oberleutnant Lukáš.

Sitat
[II.5] Nadporučík Lukáš seděl ještě zatím v důstojnickém kasině s vojenským lékařem Šanclerem, který sedě obkročmo na židli, tágem bil v pravidelných přestávkách o podlahu a přitom pronášel tyto věty za sebou: „Saracénský sultán Salah-Edin poprvé uznal neutralitu sanitního sboru. Má se pečovat o raněné na obou stranách.
Sultan Saladinen flag
*1137/38 Tikrit - †4.3.1193 Damaskus
Wikipedia czdeennnno Søk
saladdin.jpg

Saladin var ein sarasenar-sultan som skal ha vore den fyrste til å innføra at såra frå begge sider skulle ha lik behandling. Dette er blandt tinga militarartz Šancler les høgt om til Oberleutnant Lukáš i Offizierkasino.

Bakgrunn

Saladin var leiar for muslimske motstanden mot dei kristne krossfararane og var den som endelege dreiv inntrengarane ut og tok tilbake Jerusalem i 1187. Saladin var kjend for si gode behandling av tilfangetakne motstandarar noko som heilt inntil våre dagar har gjeve han eit godt namn både i den kristne og den islamske verda. Han var av kurdisk avstamning, ironisk nok fødd i same byen som Saddam Hussein.

Sitat
[II.5] Nadporučík Lukáš seděl ještě zatím v důstojnickém kasině s vojenským lékařem Šanclerem, který sedě obkročmo na židli, tágem bil v pravidelných přestávkách o podlahu a přitom pronášel tyto věty za sebou: „Saracénský sultán Salah-Edin poprvé uznal neutralitu sanitního sboru. Má se pečovat o raněné na obou stranách.

Skrivst òg:Salah-Edin Hašek Ṣalāḥ ad-Dīn Yūsuf ibn Ayyūb ar

Anna Nánaen flag
Søk

Anna Nána er nemnd i ein av songane til Švejk.

Sitat
[II.5]
Mlynářovic ráno vstali, 
na dveřích napsáno měli: 
„Vaše dcera Anna Nána 
už není poctivá panna.“
Plynárník Zátkaen flag
Søk

Zátka arbeidde ved gassstasjonen på Letná og hadde som oppgåve å kveikja og sløkkja gatelykter. Han hadde god tid mellom kveikinga og sløkkinga av lampene og mange kneiper låg lagleg til. Dette kunne resultera i fylgjande yttringar på morgonkvisten: Ein terning er berre kant og vinkel, difor er terningen vinkla. Dette er Švejk sin parallel til kokk Jurajda sine betraktningar om form og ikkje-eksistens. Sjå Plynární stanice Letna.

Sitat
[II.5] „Co se mý osoby týká, pane rechnungsfeldvébl, když jsem to slyšel, co vy jste vo těch outvarech povídal, tak jsem si vzpomněl na nějakýho Zátku, plynárníka; von byl na plynární stanici na Letný a rozsvěcoval a zas zhasínal lampy.
Fader Jemelka, Aloisen flag
*27.3.1862 Kozlovice - †4.1.1917 Wien
Søk Švejkův slovník
jemelka.jpg
jemelka.png

Čech, 24.7.1912

Jemelka er nemnd i same anekdota som plynárník Zátka der Jemelka sine preiker ved kostel svátého Ignáce vert vist til.

Bakgrunn

Jemelka var ein jesuittprest som hadde ein stilling ved kostel svátého Ignáce. Han var mellom anna innblanda i ein debatt med professor professor Masaryk om relegion og skreiv ei bok om det: Masarykův boj o náboženství.

Sitat
[II.5] A potom,“ řekl Švejk tiše, „to s tím Zátkou po čase skončilo moc špatně. Dal se do Mariánský kongregace, chodil s nebeskýma kozama na kázání pátera Jemelky k svatýmu Ignáci na Karlovo náměstí a zapomenul jednou zhasnout, když byli misionáři na Karláku u svatýho Ignáce, plynový svítilny ve svým rayoně, takže tam hořel po ulicích plyn nepřetržitě po tři dny a noci.
Litteratur
Major Blüheren flag
Søk
bluher.png

České slovo,13.4.1924

Blüher var ein offier frå Švejk si fyrstegongsteneste han fortalde Rechnungsfeldwebel Vaněk om. Majoren hadde det for seg at offiseren var den mest perfekte skapning på kloden, og Švejk kom med ein uheldig kommentar til han.

Sitat
[II.5] To je velmi špatný,“ pokračoval Švejk, „když se najednou člověk začne plést do nějakýho filosofování, to vždycky smrdí delirium tremens. Před léty k nám přeložili od pětasedmdesátejch nějakýho majora Blühera. Ten vždy jednou za měsíc dal si nás zavolat a postavit do čtverce a rozjímal s námi, co je to vojenská vrchnost. Ten nepil nic jiného než slivovici. ,Každej oficír, vojáci,’ vykládal nám na dvoře v kasárnách, ,je sám vod sebe nejdokonalejší bytost, která má stokrát tolik rozumu jako vy všichni dohromady.
Rekrut Pechen flag
Søk
pech.png

České slovo,13.4.1924

Pech var ein rekrutt frå Dolní Bousov, omtala av Švejk i samtale med Rechnungsfeldwebel Vaněk. Han vart sperra inna for å ha gitt så eksakte svar til Leutnant Moc og Major Rohell at desse tok det som sarkasme.

Bakgrunn

Pech var nok ein fiktiv eller halv-fiktiv men svaret hans er ekte nok: det er eit nesten ordrett sitat frå Ottův slovník naučný.

Ottův slovník naučný

Bousov Dolní, Bohousov, Boužov (něm. Unter-Bautzen), město t., s 267 d., 1936 obyv. čes. (1880), hejtm. Jičín, okr. Sobotka (5 km jihozáp.), býv. panství Kosť, farní chrám sv. Kateřiny, pův. ze XIV. stol. obnovený od hr. Václava Vratislava Netolického, škola, pošta, telegraf, stanice české obchodní dráhy, 6 výročních trhů, cukrovar, mlýn s pilou, zv. Červený, a samota Valcha.

Sitat
[II.5] ,Vy rekruti zelení, zatracení,’ povídá k nim, ,vy se musíte naučit vodpovídat jasně, přesně a jako když bičem mrská. Tak to začnem. Odkud jste, Pechu?’ Pech byl inteligentní člověk a vodpověděl: ,Dolní Bousov, Unter Bautzen, 267 domů, 1936 obyvatelů českých, hejtmanství Jičín, okres Sobotka, bývalé panství Kosť, farní chrám svaté Kateřiny ze 14. století, obnovený hrabětem Václavem Vratislavem Netolickým, škola, pošta, telegraf, stanice české obchodní dráhy, cukrovar, mlýn s pilou, samota Valcha, šest výročních trhů.’
Leutnant Mocen flag
Søk
moc.png

České slovo,13.4.1924

Moc var ein løytnant i ei anekdote av Švejk som spurde alle rekruttane kvar dei var frå. Han fekk svar på tiltale i form av leksikalsk nøyaktige detaljar om Dolní Bousov då han gav Rekrut Pech ordre om å svara eksakt når han vart spurd.

Bakgrunn

Denne person kan vel ha vore fiktiv men svaret han fekk var høgst reelt. Sjå Rekrut Pech.

Sitat
[II.5] „Docela dobře řečeno,“ pravil Švejk. „Na to nikdy nezapomenu, jak zavřeli rekruta Pecha. Lajtnant od kumpanie byl nějakej Moc a ten si shromáždil rekruty a ptal se každýho, vodkud je.
Major Rohellen flag
Søk

Rohell var offiseren som tok mot klaga frå Rekrut Pech fordi Leutnant Moc hadde klappa til han grunna det altfor eksakte svaret han ga på spørmålet om kvar han var frå. Rohell fekk då Pech sperra inne på asylet ved militærsjukehuset.

Sitat
[II.5] Batalionskomandantem byl major Rohell. ,Also, was gibst?’ otázal se Pecha a ten spustil: ,Poslušně hlásím, pane majore, že v Dolním Bousově je šest výročních trhů.’ Jak na něho major Rohell zařval, zadupal a hned ho dal odvést na magorku do vojenskýho špitálu, vod tý doby byl z Pecha nejhorší voják, samej trest.“
Graf Netolický, Václav Vratislaven flag
*1700 Přehořov - †? 1760
Wikipedia cz Søk

Netolický renoverte i fylgje Rekrut Pech kyrkja i Dolní Bousov.

Bakgrunn

Netolický viser høgst sannsynleg til Václav Kazimír Graf Netolický z Eisenberka, keisarleg feldmarskalk og frå 1759 greve på Kost.

Sitat
[II.5] ,Dolní Bousov, Unter Bautzen, 267 domů, 1936 obyvatelů českých, hejtmanství Jičín, okres Sobotka, bývalé panství Kosť, farní chrám svaté Kateřiny ze 14. století, obnovený hrabětem Václavem Vratislavem Netolickým, škola, pošta, telegraf, stanice české obchodní dráhy, cukrovar, mlýn s pilou, samota Valcha, šest výročních trhů.’
Infanterist Sylvanusen flag
Søk

Sylvanus var ein infanterist som hadde gått ut og inn i fengsel i det sivile, men som viste seg som ein effektiv soldat. Han måtte likevel hengjast etter å ha vorte gripen i å robba lik. Dette er i fylgje noko Rechnungsfeldwebel Vaněk fortel Švejk.

Sitat
[II.5] Pamatuji se u osmé maršky na infanteristu Sylvanusa. Ten měl dřív trest za trestem, a jaké tresty. Neostýchal se ukrást kamarádovi poslední krejcar, a když přišel do gefechtu, tak první prostříhal drahthindernissy, zajmul tři chlapy a jednoho hned po cestě odstřelil, že prý mu nedůvěřoval.
Fähnrich Pleschneren flag
Søk

Pleschner var ein underoffiser som hadde oppdrag i samband med førebuingar til abmarsch frå Királyhida. Han dukkar òg opp før Budapest når han gjev den audmjuka Kadett Biegler konjakk.

Sitat
[II.5] Co má dnes s manšaftem dělat fähnrich Pleschner? Vorbereitung zum Abmarsch. Účty? Přijdu podepsat po mináži. Nikoho nepouštějte do města. Do kantiny v lágru? Po mináži na hodinu... Zavolejte sem Švejka!
Zugsführer Tevelesen flag
Søk
teveles.png

Rovnost, 15.4.1915

Teveles var ein lagførar som sat arrestert i Királyhida etter å ha kjøpt både ein krigsmedalje og dessutan sydd på seg stripene til ein eittårsfrivilleg. Dette hadde skjedd under tilbaketrekninga frå Beograd 2. desember 1914.

Bakgrunn

Ei historie med visse likheiter til Teveles-affæren dukka opp i avisene i 1915. Den 21-årige Jan Schuh hadde utgitt seg som korporal og dessutan skaffa seg ein krigsmedalje som ikkje var hans.

I forteljinga snur forfattaren snur om på hendingar og datoar. K.u.k. Heer trekte seg ut av Beograd 14. desember 1914 men 2. desember var derimot datoen då dei rykte inn i den serbiske hovudstaden.

Sitat
[II.5] Potom byl ještě druhý případ. S jednoročním dobrovolníkem Markem dodán byl současně na hauptvachu od divisijního soudu falešný četař Teveles, který se nedávno objevil u regimentu, kam byl poslán z nemocnice v Záhřebě. Měl velkou stříbrnou medalii, odznaky jednoročního dobrovolníka a tři hvězdičky.
Litteratur
Zwiebelfischen flag
Søk

Zwiebelfisch var stabssekretæren som slapp inn ein hannkatt på kontoret. Denne dreit til kartet av slagmarka.

Sitat
[II.5] Výslech byl krátký. Zjistilo se, že kocoura před čtrnácti dny přitáhl do kanceláře nejmladší písař Zwieblfisch. Po tomto zjištění sebral Zwiebelfisch svých pět švestek a starší písař ho odvedl na hauptvachu, kde bude tak dlouho sedět, až do dalšího rozkazu pana plukovníka.
Gefreiter Peroutkaen flag
Søk

Peroutka var ein visekorporal frå det 13. marsjkompani som forsvann frå leiren i Királyhida då rykta spreidde seg om avmarsj. Han vart funnen på Zur weißen Rose i Bruck.

Sitat
[II.5] Potom tam ještě k nim strčili frajtra Peroutku od 13. marškumpanie, který, když se včera rozšířila pověst po lágru, že se jede na posici, se ztratil a byl ráno patrolou objeven „U bílé růže“ v Brucku. Vymlouval se, že chtěl před odjezdem prohlédnout známý skleník hraběte Harracha u Brucku a na zpáteční cestě že zabloudil, a teprve ráno celý unavený že dorazil k „Bílé růži“. (Zatím spal s Růženkou od „Bílé růže“.)
Růženkaen flag
Søk

Růženka var ei bardame på Zur weißen Rose som Gefreiter Peroutka hadde sove med natta før han vart teken etter å ha prøvd å sleppa unna transporten til fronten.

Bakgrunn

Růženka virkar å ha hatt eit verkeleg førebilete. I fylgje Bohumil Vlček arbeidde ho på ein bar som var populær blandt tsjekkiske soldatar i Bruck: "U růže" (Zur Rose).

Sitat
[II.5] Potom tam ještě k nim strčili frajtra Peroutku od 13. marškumpanie, který, když se včera rozšířila pověst po lágru, že se jede na posici, se ztratil a byl ráno patrolou objeven „U bílé růže“ v Brucku. Vymlouval se, že chtěl před odjezdem prohlédnout známý skleník hraběte Harracha u Brucku a na zpáteční cestě že zabloudil, a teprve ráno celý unavený že dorazil k „Bílé růži“. (Zatím spal s Růženkou od „Bílé růže“.)

Kjelder: Bohumil Vlček

Referensar
aPřipomínky k románu "Dobrého vojáka Švejka"Bohumil Vlček20.3.1956
Graf von Harrach, Ottoen flag
*10.2.1863 Praha - †10.9.1935 Hrádek u Nechanic
Wikipedia czdeen Søk
ottoharrach.jpg

Grev von Harrach og kona Karoline

Harrach er nemnd i samband med Gefreiter Peroutka som i fylgje eige utsagn hadde stukke av frå leiren i Királyhida for å sjå på drivhuset til greven.

Bakgrunn

Harrach var greve av den tsjekkisk-austerrikske adelslekta Harrach som eigde Schloss Prugg i Bruck an der Leitha. Grev von Harrach var frå 1909 "majorat" i slekta og sto såleis som eigar av slottet. Han var son til den tsjekkiske politikaren Johann Nepomuk von Harrach. Under fyrste verdskrigen dreiv han og kona sjukehus på slottet.

Otto Johann Nepomuk Bohuslaw Maria Scholastika Graf von Harrach zu Rohrau und Thannhausen

Sitat
[II.5] Potom tam ještě k nim strčili frajtra Peroutku od 13. marškumpanie, který, když se včera rozšířila pověst po lágru, že se jede na posici, se ztratil a byl ráno patrolou objeven „U bílé růže“ v Brucku. Vymlouval se, že chtěl před odjezdem prohlédnout známý skleník hraběte Harracha u Brucku a na zpáteční cestě že zabloudil, a teprve ráno celý unavený že dorazil k „Bílé růži“. (Zatím spal s Růženkou od „Bílé růže“.)

Kjelder: Wolfgang Gruber, Robert Thurner

Korporal Havlíken flag
Søk

Havlík hadde høyrt at jernbanevognene no sto klare på stasjonen i Bruck.

Sitat
[II.5] Tento optimistický názor nesdílela 13. marškumpačka, která telefonovala, že právě se vrátil kaprál Havlík z města a slyšel od jednoho železničního zřízence, že už vozy jsou na stanici.
Novotný, Josefen flag
Søk

Josef Novotný frå Dražov er nemnd i ei anekdote. Sjå Eduard Doubrava.

Sitat
[II.5] A tu se vám von rozpřáh, já jsem se uhnul a on rozbil tabuli na přední plošině, tu velkou před řidičem. Tak nás vysadili, vodvedli a na komisařství se ukázalo, že byl proto tak nedůtklivý, poněvadž vůbec se nejmenoval Josef Novotný, ale Eduard Doubrava a byl z Montgomery v Americe a zde byl navštívit příbuzný, ze kterých pocházela jeho rodina.“
Novotný, Antonínen flag
Søk

Tonda Novotný frå Dražov dukkar opp i ei anekdote. Sjå Eduard Doubrava.

Sitat
[II.5] Tak jsem mu ještě řekl bližší podrobnosti, že v Dražově byli dva Novotní, Tonda a Josef.
Doubrava, Eduarden flag
Søk
doubrava.png

České slovo,13.4.1924

Eduard Doubrava var ein tsjekkisk emigrant frå Montgomery i United States som var på vitjing i heimlandet då Švejk møtte han på trikken og mistok han for Josef Novotný frå Dražov. Det er i denne anekdota Švejk avslører kvar han er frå, og dessutan nemner namnet på foreldra sine.

Sitat
[II.5] A tu se vám von rozpřáh, já jsem se uhnul a on rozbil tabuli na přední plošině, tu velkou před řidičem. Tak nás vysadili, vodvedli a na komisařství se ukázalo, že byl proto tak nedůtklivý, poněvadž vůbec se nejmenoval Josef Novotný, ale Eduard Doubrava a byl z Montgomery v Americe a zde byl navštívit příbuzný, ze kterých pocházela jeho rodina.“
Kadett Biegler, Adolfen flag
Søk
biegler.jpg

Biegler er nemnd 157 gonger i Den gode soldat Švejk.

Biegler er ein kadett i det 11. marsjkompani og spelar ei viktig rolle i starten av Del tre. Han er saman med Leutnant Dub det fremste offeret for forfattaren sin harselas med strebarar og monarkistar i k.u.k. Heer.

Biegler har studert militærhistoria nøye og viftar gjerne om seg med kunnskapane sine, noko som vekkjer forakt og latter mellom yrkesoffiserane. Dessutan skryter han av sine påståtte adelege aner medan forfattaren opplyser om at faren er ein heilt normal og ærleg pelshandler. Det kjem dessutan fram at Biegler er frå Budějovice.

Biegler kjem mest i rampelyset på toget mellom Moson og Győr der han avslører tabben med bruken av feil bok av Ludwig Ganghofer som krypterings-nøkkel. Han set dermed Hauptmann Ságner i forlegenheit framfor heile offiserskorpset. Etter dette er Ságner nådelaus og set Biegler så grundig på plass at denne må døyva audmjukinga med konjakk og krembollar som mora har sendt han. Resultatet er fælsleg ettersom Biegler under sin draum på toget til Budapest skit seg ut så grundig at han endar på kolera-anstalt i Újbuda. Deretter vert han send vidare til Tarnpv for rekonvalesering.

Her forsvinn han frå soga men dukkar opp att heilt mot slutten av romanen etter å ha kome til hektene. No vert han delvis rehabilitert i lesaren sine auge ettersom han set den endå meir idiotiske Leutnant Dub til veggs.

Bakgrunn

Inspirasjonskjelde for figuren Biegler er utan tvil Hans Bigler, ein ung reserveoffiser i k.u.k. Heer som gjorde teneste saman med Jaroslav Hašek i Infanterieregiment Nr. 91 på våren og sommaren 1915.

Sitat
[II.5] Ve dveřích se objevil celý bledý kadet Biegler, největší blbec u kumpanie, poněvadž v jednoročácké škole se snažil vyniknout svými vědomostmi. Kývl Vaňkovi, aby za ním vyšel na chodbu, kde s ním měl dlouhou rozmluvu.
Žlábeken flag
Søk

Žlábek var ein soldat Kadett Biegler ville binda som straff for å ha pussa rifla med petroleum.

Sitat
[II.5] „Je to kus vola,“ řekl k Švejkovi, „tady u naší maršky máme ale exempláře. Byl taky u bešprechungu, a když se rozcházeli, tak nařídil pan obrlajtnant, aby všichni zugskomandanti udělali kvervisitu a aby byli přísní. A teď se mne přijde zeptat, jestli má dát uvázat Žlábka, poněvadž ten si vypucoval kvér petrolejem.“
Šicen flag
Søk

Šic var ein gudfrykting mann frå Pořící som Švejk var på manøver med i området Prácheňsko. I fylla fjerna Šic ei statue av Jan Nepomucký ut av eit vegkapell og tok den med seg som lukkebringar.

Sitat
[II.5] Sloužil se mnou nějakej poříckej Šic, hodnej člověk, ale nábožnej a bojácnej. Ten si představoval, že manévry jsou něco hroznýho, že lidi na nich padají žízní a saniteráci že to sbírají jako padavky na marši. Proto pil do zásoby, a když jsme vyrazili na manévry z kasáren a přišli k Mníšku, tak říkal: ,Já to, hoši, nevydržím, mě může zachránit jen sám pán bůh.’
Index Back Forward II. Ved fronten Hovudpersonen

5. Frå Bruck an der Leitha til Sokal


© 2008 - 2024 Jomar Hønsi Sist oppdatert: 16.3.2024