Den gode soldat Švejk

	Den gode soldat Švejk
	Personar
Švejk on-line	Blog	Švejk Museum	Literární Archiv	Bibliografie	Švejk Central	Reisedagbok	Kontakt

Den gode soldat Švejk er ein roman med eit uvanleg rikt persongalleri. I tillegg til dei mange som deltek direkte i handlinga, vert eit stort tal fiktive og reelle personar (og dyr) nemnde, enten i anekdotane til Švejk, direkte av forfattaren eller indirekte gjennom ord og uttrykk.

Denne sida inneheld ei oversikt over alle som er omtala i boka, frå Napoléon i innleinga til Hauptmann Ságner i dei siste linjene av den ufullførde del fire. Lista er sortert etter når personen fyrst blir nemnd. Kapitteloverskriftene er fritt omsette til nynorsk av utgjevaran av denne vev-sida. I januar 2021 mangla det enno rundt 20 omtalar.

Sitata er frå Jaroslav Šerák sin nettversjon av Den gode soldat Švejk og har linkar til det relevante kapittelet
Verktøylinjene har linkar for direkte oppslag i Wikipedia, Google søk og romanen på nett.

Enkelte namn manglar i Odd Bang-Hansen si norske oversetjing av Den gode soldat Švejk (som er forkorta). Dette gjeld til dømes heile innleiinga. Tsjekkiske namn er i den norske utgåva skrivne utan aksentar og i enkelte høve fornorska.

Personnamna har farge etter rolla dei har i forteljinga, vist med fylgjande døme:

Doktor Grünstein som ein oppdikta person som tek direkte del i handlinga.
Fähnrich Dauerling som ein oppdikta person, som ikkje tek del i handlinga.
Heinrich Heine som historisk person.

Merk at ei rekkje tilsynelatande oppdikta romanfigurar har klårt gjenkjennelege "modellar" frå det verkelege liv. Døme på slike er Oberleutnant Lukáš, Major Wenzl og mange fleire.

Personar liste over folk som er omtala i romanen (588) Syn alle

I. Bak fronten

Innleing (6)

Napoléon Aleksander den store Švejk Artemis Herostratos Hašek

2. Den gode soldat Švejk på hovudpolitistasjonen (5)

Detektiv Brixi Columbus Jesus Kristus Lombroso Jan Nepomucký

3. Švejk hos rettslegane (10)

Herr Demartini Drapsmann Valeš Pontius Pilatus Prokop Švejk Fru Antonie Švejková Doktor Heveroch Rittmeister Rotter Vlčka Doktor Kallerson Doktor Weiking

4. Švejk blir kasta ut av galehuset (9)

Jomfru Maria Paven Kongen av England Sankt Václav Erkebiskopen Sankt Kyrillos Sankt Methodios Forleggjar Otto General Windischgrätz

5. Švejk på politistasjonen i Salmova-gata (3)

Inspektor Braun Císař Nero Josef Mareček

6. Švejk heime att etter å ha brote gjennom trylleringen (4)

Djevelen Čimpera Frøken Mařena Detektiv Kalous

7. Švejk dreg i krigen (5)

Doktor Pávek Mucius Scaevola Lynch Doktor Bautze Marschall Radetzky

8. Švejk som simulant (16)

Giordano Bruno Galileo Franta Henčlů Doktor Grünstein Macuna Pokorný Kovařík Koťátko Sokrates Baronesse von Botzenheim Redaktør Filip Shrapnel Kammertenar Johann Babinský Keisar Wilhelm II. Prins Eugen

9. Švejk i garnisonsarresten (14)

Herr Klíma Herr Slavíček Stabsprofus Slavík Feldwebel Řepa Hauptmann Linhart Feldkurat Katz Erkebiskop Kohn Machar Páter Albán François de Sales Auditor Bernis Korporal Říha Josef Koudela Infanterist Maixner

10. Švejk blir oppassar hos feltpresten (16)

Odyssevs Toník Kneipevert Serabona Mařka Soldat Franta Polizeikommissar Drašner Mařena Epikur Oberleutnant Feldhuber Oberleutnant Helmich Oberst Just Doktor Batěk Hauptmann Šnábl Oberleutnant Mahler Hauptmann Fišer Fru Kejřová

11. Švejk på feltmesse med feltpresten (6)

Sankt Adalbert Guillotin Lærar Kolařík Pivoňka Oberleutnant Witinger Dalton

12. Ein relegiøs debatt (12)

Heine Susanna i badet Papin Brahms Sankt Augustin Johannes Døyparen Sankt Josef Sankt Serapion Sankt Ludmila Sankt Bernhard Herodes Boccaccio

13. Švejk gir den siste olje (10)

Božena Němcová Herr Tauchen Sankt Johannes Khrysostomos Boušek Oberleutnant Janata Leutnant Prášek Hauptmann Wichterle Oberleutnant Machek Feldkurat Matyáš Professor Zenger

15. Katastrofe (8)

Oberst Kraus Mannlicher Schiller Diktar Vierordt Veskemakar Kuneš General Laudon Božetěch Graf Crenneville

Etterord til fyrste del, "Bak fronten" (5)

Doktor Guth Sankt Aloysius Munk Eustach Fru Laudová Olga Fastrová

II. Ved fronten

2. Švejks anabase til Budějovice (55)

Xenofon Cæsar Toníček Mašků Pantáta Melichárek Jøden Herrman Jareš Fürst Schwarzenberg (st.) Fürst Schwarzenberg (ml.) Kořínek Wachtmeister Flanderka Oberleutnant Berger Wachtmeister Bürger Pepík Vyskoč Starý Procházka Minister für Landesverteidigung Gendarm Rampa Pejzlerka Nikolaj Nikolajevitsj Hus Slaktar Chaura Palacký Rittmeister König Wachtmeister Matějka Herkules Kneipevert Rampa Fähnrich Koťátko Einjährigfreiwilliger Materna Leutnant Anton Doktor Masák Ikaros Oberst Schröder Einjährigfreiwilliger Wohltat St. Agnes Kriegsminister Pusjkin Forleggjar Kočí Korporal Althof Gefreiter Müller Feldwebel Sondernummer Fähnrich Dauerling Feldmarschall Conrad Hauptmann Adamička Major Wenzl Kadettstellvertreter Zítko Hauptmann Ságner Snekkar Mlíčko Kanonýr Jabůrek Leutnant Pelikán Oberleutnant Kretschmann Hauptmann Spíro Fru Schreiterová Oberleutnant Dankl Leutnant Schleisner Hauptmann Skoday Einjährigfreiwilliger Marek

III. Det ærerike samanbrotet

1. Gjennom Ungarn (52)

Feldoberkurat Ibl Kong Carlo Alberto Fahnenführer Hrt Erkehertug Joseph Ferdinand Telefonist Chodounský Korporal Matějka Oberleutnant Macek Jurajdová Professor Herold Detektiv Chodounský Detektiv Stendler Herr Zemek Fru Grotová Detektiv Stach Herr Stern Herr Grot Ludwig Ganghofer Kronek Albert Bügler von Leuthold Erkehertug Albrecht Bronckhorst-Gronsveld Leutnant Dub Kerckhoffs Kircher Oberleutnant Fleissner Ronovský Róža Šavaňů Platearbeidar Adamec Nikodém Zugsführer Zyka Kolařík Kozel čeledín Vomel Oberleutnant Šeba Ordonnanz Matušič General Woinovich Sir Edward Grey Greinz Judas Iskariot General Ritter von Herbert Udo Kraft General Mazzuchelli General Benedek Bahnhofskommandant Zykán Offiziersdiener Batzer Fürst Schwarzenberg General Merveldt General Dankl Erkehertug Friedrich Doktor Welfer Major Koch

IV. Det ærerike samanbrotet held fram

2. Sjelesorg (3)

Oberleutnant Wurm Růžena Gaudrsová Portier Faustýn

	I. Bak fronten
	8. Švejk som simulant

Bruno, Giordano

*1548 Nola - †17.2.1600 Roma

Giordano Bruno vert nemnd av ein fange på Vojenská nemocnice Hradčany som prøvde å simulera galskap ved å ropa både natt og dag: "Bålet etter Giordano Bruno glødar enno, ta opp att prosessen mot Galileo!"

Bakgrunn

Giordano Bruno var ein italiensk astronom og filosof som vart brend som kjettari år 1600. I år 2000 lyste endeleg det pavelege kulturrådet og ein teologisk kommisjon avrettinga av Giordano Bruno som rettstridig.

Sitat

[I.8] Nejlepší,“ mínil jeden ze simulantů, „dá se simulovat šílenství. Z našeho učitelského sboru jsou vedle v cimře dva, jeden neustále křičí dnem i nocí: ,Hranice Giordana Bruna ještě dýmá, obnovte proces Galileův!’ a ten druhý štěká, napřed třikrát pomalu: haf - haf - haf, potom pětkrát rychle za sebou: hafhafhafhafhaf, a zas pomalu, a tak to jde neustále.

Galilei, Galileo

*15.2.1564 Pisa - †8.1.1642 Arcetri

Galileo og vert nemnd avdi ein rekrutt på Vojenská nemocnice Hradčany simulerte galskap ved å ropa dag ut og dag inn: "Bålet etter Giordano Giordano Bruno gløder enno, ta opp att prosessen mot Galileo!"

I Putim i [II.2] vart han nemnd på ny når Švejk forklarer sin anabasis ovafor Wachtmeister Flanderka. Forfattaren siterer her eit utsagn som vert tillagd Galieo.

Bakgrunn

Galileo var ein italiensk vitskapsmann, mest kjend for arbeidet sitt innafor felta fysikk og astronomi. Han er rekna som grunnleggjaren av den eksperimentelle naturvitskapen.

Prosessen som er omtala i Den gode soldat Švejk var ei rettsak som stod i 1633 og var eit resultat av boka Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo (Dialog om dei to største verdssystema). Det er her snakk om det solsentrerte (Kopernikus) mot det jordsentrerte systemet (Ptolemaios).

Boka førde til sinne i klerikale krinsar og Galileo vart stild for ein kyrkjeleg domstol. Her trekte han tilbake teoriane sine og unngjekk dermed å hamna på bålet. Han vart likevel dømd for kjetteri og brot av eid, fekk livsvareg fengsel, rettnok snart omgjort til husarrest. Under forhøyret der han vart pressa til å trekkja tilbake sitt heliosentriske verdssyn, skal han ha sagt om jorda: "likvel rører den seg" (Eppur si muove)[a]. Det er dette utsagnet forfattaren viser til i samband med Švejk då han vert arrestart av Wachtmeister Flanderka i Putim.

Fyrst i 1835 oppheva den katolske kyrkja forbodet mot boka, men den endelege rehabiliteringa av forfattaren kom ikkje før i 1992.

Sitat

[I.8] Nejlepší,“ mínil jeden ze simulantů, „dá se simulovat šílenství. Z našeho učitelského sboru jsou vedle v cimře dva, jeden neustále křičí dnem i nocí: ,Hranice Giordana Bruna ještě dýmá, obnovte proces Galileův!’ a ten druhý štěká, napřed třikrát pomalu: haf - haf - haf, potom pětkrát rychle za sebou: hafhafhafhafhaf, a zas pomalu, a tak to jde neustále.

[II.2] Strážmistr podíval se laskavě na Švejka, který klidně a důstojně řekl: „A přece jdu do Budějovic.“ Bylo to víc než Galileovo: „A přece se točí!“ Poněvadž ten to musel říct patrně asi hodně vztekle.

Litteratur

Did Galileo Truly Say, ‘And Yet It Moves’? A Modern Detective Story, Scientific AmericanMario Livio,6.5.2020 [a]

Referensar
a	Did Galileo Truly Say, ‘And Yet It Moves’? A Modern Detective Story	Scientific AmericanMario Livio	6.5.2020

Henčlů, Franta

Franta Henčlů (František Henčl) var ein soldat frå Hluboká som fekk to år i fengsel for å ha informert utsendingar for Reichsrat om mishandling av soldatar. Dette kjem fram in ein lang anekdote Švejk fortel dei andre simulantane på Vojenská nemocnice Hradčany. Dette hende under Švejk si fyrstegongsteneste og her vert 11. Kompanie nemnde for fyrste gong ettersom det var dette kompaniet som trassa obersten.

Bakgrunn

Denne anekdoten har sikkert ei viss knyting til verkeleg hendingar, men forsøk på å påvisa det direkte har så langt mislukkast. Før krigen var det fleire oppslag i pressa om soldatmishandling. I minst eitt tilfelle var Infanterieregiment Nr. 91 innblanda.

Sitat

[I.8] Nějakej ministr poslal k nám komisi, aby to vyšetřila, a nějakej Franta Henčlů ze Hluboký dostal potom dva roky, poněvadž to byl ten, co se vobrátil do Vídně k poslancům kvůli tý facce, kerou dostal na cvičišti od pana obršta.

Litteratur

Příjmení: 'Henčl', počet výskytů v celé ČR, KdeJsme.cz,2017

Doktor Grünstein

Grünstein er nemnd 18 gonger i Den gode soldat Švejk.

Grünstein var overlege ved Vojenská nemocnice Hradčany der simulantane vart tekne under behandling. Av doktor Grünstein fekk dei sabotasjedjevelen driven ut av kroppen ved hjelp medisinske åtgjerder som kinin, aspirin, klystér, mageutpumping og streng diett.

Bakgrunn

Grünstein har sannsynlegvis ikkje noko direkte førebilete frå røyndomen. Jaroslav Hašek var rettnok innlagt på eit militærsjukehus i 1915, men det var i Budějovice. Ein eventuell inspirasjon for romanfiguren må ein truleg leita etter der, og ikkje i Praha.

Dr. Halbhuber

Likevel kan det godt vera at forfattaren vart inspirert av ein person han hadde høyrd eller lese om. Me veit at overlækjar på garnisonen på Hradčany i 1916 var Dr. Josef Krejčí, og at sjefen hans i hovudavdelinga på Karlovo náměstí var den illgjetne Dr. Franz Halbhuber. Sistnemnde har nokså sikkert Hašek visst om og han kan såleis ha overførd Halbhuber sine tvilsame eigenskapar til Grünstein og jamvel doktor Bautze.

Sitat

[I.8] Přiblížila se doba odpolední visity. Vojenský lékař Grünstein chodil od postele k posteli a za ním sanitní poddůstojník se zápisní knihou. „Macuna?“ „Zde!“ „Klystýr a aspirin! - Pokorný?!“ „Zde!“ „Vypláchnout žaludek a chinin! - Kovařík?!“

Litteratur

Enthüllungen über ärtzliche Kriegsverbrecher, Salzburger Wacht,18.4.1923

Macuna

Macuna var ein av dei fire simulantane som vart oppropte av doktor Grünstein for behandling under ettermiddagsvisitten. Han vart behandla med klyster og aspirin. Sjå Vojenská nemocnice Hradčany.

Sitat

[I.8] Přiblížila se doba odpolední visity. Vojenský lékař Grünstein chodil od postele k posteli a za ním sanitní poddůstojník se zápisní knihou. „Macuna?“ „Zde!“ „Klystýr a aspirin! - Pokorný?!“ „Zde!“ „Vypláchnout žaludek a chinin! - Kovařík?!“

Pokorný

Pokorný var ein av dei fire simulantane som vart oppropte av doktor Grünstein for behandling under ettermiddagsvisitten. Han vart behandla med mageutpumping og kinin. Sjå Vojenská nemocnice Hradčany.

Sitat

[I.8] Přiblížila se doba odpolední visity. Vojenský lékař Grünstein chodil od postele k posteli a za ním sanitní poddůstojník se zápisní knihou. „Macuna?“ „Zde!“ „Klystýr a aspirin! - Pokorný?!“ „Zde!“ „Vypláchnout žaludek a chinin! - Kovařík?!“

Kovařík

Kovařík var ein av dei fire simulantane som vart oppropte av doktor Grünstein for behandling under ettermiddagsvisitten. Han vart gjeven klystér og aspirin. Men litt seinare, frå senga si ved vindauga, melder han seg brått frisk, og får ein klystér med på vegen av Grünstein. Sjå Vojenská nemocnice Hradčany.

Sitat

[I.8] „Vypláchnout žaludek a chinin! - Kovařík?!“ „Zde!“ „Klystýr a aspirin!

[I.8] "Poslušně hlásím, pane obrarct," ozvalo se tiše od postele u okna, "já už jsem zdravej, já už v noci pozoroval, že mne záducha přešla." "Jmenujete se?" "Kovařík, poslušně hlásím, mám dostat klystýr:" "Dobře, klystýr dostanete ještě na cestu," rozhodl dr. Grünstein, "abyste si nestěžoval, že jsme vás tady neléčili".

Koťátko

Koťátko var ein av dei fire simulantane som vart oppropte av doktor Grünstein for behandling under ettermiddagsvisitten. Han vart behandla med mageutpumping og kinin. Sjå Vojenská nemocnice Hradčany.

Bakgrunn

Det finst ikkje prov på inspirasjonen for denne figuren er noko meir enn eit lånt etternamn. Sjå Fähnrich Koťátko for meir om dette.

Sitat

[I.8] „Vypláchnout žaludek a chinin! - Kovařík?!“ „Zde!“ „Klystýr a aspirin! - Koťátko?!“ „Zde!“ „Vypláchnout žaludek a chinin!“ A tak to šlo, jeden za druhým, bez milosti, mechanicky, řízně.

Sokrates

*4.6.469 f.kr Aten - †399 f.kr Aten

Sokrates vert nemnd fordi ikkje ein gong han tømde giftbegeret sitt med så stor ro som Švejk drakk kinin.

Bakgrunn

Sokrates var ein gresk filosof, ein av tidenenes største, og rekna som ein av grunnleggjarane av den vestlege filisofi. Den fritalande filosofen var mot slutten av livet anklaga og dømd for gudløyse og for å ha korrumpert ungdomen. Han var dømd enten til eksil frå Athen eller å ta livet sitt på ein måte han sjølv fekk bestemma. Han valde å tøma eit beger med gift.

Sitat

[I.8] Ani Sokrates nepil svou číši bolehlavu s takovým klidem jako chinin Švejk, na kterém vyzkoušel dr Grünstein všechny stupně trápení.

Skrivst òg:SókratésczSocratesen

Baronesse von Botzenheim

Von Botzenheim var ei enkje etter ein infanterigeneral. Ho hadde lese om Švejk sine bragder i Bohemia. Redaksjonen hadde oppfordra lesarane til pengeinnsamling for den heltemodige krøplingen som fylt av patriotisme vart trilla til mønstring i rullestol. Baronessa kom med flotte gåver til Švejk, mellom anna ei flaske krigslikør med påskrifta Gott strafe England! Forfattaren ironiserer over den tysktalande baronessa sin gebrokne tsjekkisk og vitjinga frå baronessa høyrer til dei mest kjende episodane i heile romanen.

Bakgrunn

Botzenheim er eit etternamn som er umogeleg å oppdriva i namnedatabasar og er nokså sikkert oppdikta. Det er difor ikkje overraskanda at ein slik adeslfamilie ikkje fanst[a] og at det ikkje er spor etter nokon Botzenheim (general eller anna) i Schematismus eller andre militære kjelder. Etternamnet er heller ikkje noko stadsnamn.

Sitat

[I.8] V té době měla vdova po generálovi pěchoty baronka von Botzenheim velice mnoho starostí, aby vypátrala toho vojáka, o kterém uveřejnila nedávno Bohemie zprávu, jak se dal vozit, on, mrzák, na vozíku pro nemocné a křičel: „Na Bělehrad!“, kterýž vlastenecký projev dal původ redakci „Bohemie“ k vyzvání čtenářů, aby konali sbírky ve prospěch loyálního hrdiny-mrzáka.

Litteratur

Baronka von Botzenheim, Jaroslav Šerák,2018 - 2023 [a]

Referensar
a	Baronka von Botzenheim	Jaroslav Šerák	2018 - 2023

Redaktør Filip, Otakar

*1.7.1874 Praha - †10.4.1931 Praha

Filip er mest truleg personen forteljaren viser til som, sitat: forfattar av Historier frå vår monarks liv og sjefsredaktør for Československá Republika.

Bakgrunn

Otakar Filip var ein tsjekkisk journalist, forfattar, teiknar, og mangeårig redaktør for lokale nyhende i offisielle aviser som vart gjevne ut i Praha både under Austerrike-Ungarn og Tsjekkoslovakia. Boka som vert omtala skreiv han faktisk, sjølv om tittelen ikkje var akkurat slik det står i romanen. Den kom ut i 1910 og var på 242 sider. At han var sjefsredaktør Československá Republika stemmer ikkje heilt, han var ein av redaktør-kollegiet. Filip spesialiserte seg på reportasjar og litteratur om Praha og gav ut fleire bøker. Sjå òg Pražské úřední noviny.

Den fulle tittelen til boka Jaroslav Hašek viser til var: Osmdesátiletý mocnář: Význačné události a zajímavé obrazy ze života jeho veličenstva císaře a krále Františka Josefa I. Omsett: Den åttiårige monarken: viktige hendingar og interressante bilete frå livet til Hans Majestet Keisar og Konge Franz Josef I.

Den 18. august 1915, ironisk nok på same dag som Jaroslav Hašek vart tildelt den vesle sylvmedaljen for djervskap, dukka det opp ein patriotisk annone i heimbyen hans. Den lydde Den aller høgste beskyttar av tsjekkiske born, Hans Majestet Keisar og Konge Franz Josef I. og skriven av ingen andre enn vår redaktør Filip!

Sitat

[I.8] Vše elegantně rozložila na prázdnou postel vedle Švejka, kam přibyla ještě pěkně vázaná kniha „Příběhy ze života našeho mocnáře“, kterou napsal nynější zasloužilý šéfredaktor naší úřední „Československé republiky“, který se ve starém Frantíkovi viděl.

Litteratur

Osmdesátiletý mocnář, Otakar Filip
Osmdesátiletý mocnář, Jihočeské listy,14.12.1910
Nejvyšší ochránce českých dětí, Národní politika,18.8.1915
Padesátka redaktora O. Filipa, Národní listy,1.7.1924
K úmrtí red. O. Filipa, Národní listy,11.4.1931
Československá Republika, Jaroslav Šerák
Co bych radil komunistům, kdybych byl šéfredaktorem vládního orgánu Československá republika, Rudé právoJaroslav Hašek,8.5.1921
Pobytové přihlášky pražského policejního ředitelství, NAČR,1851 - 1914

Shrapnel, Henry

*3.6.1761 Bradford-on-Avon - †13.3.1842 Southampton

Shrapnel er indirekte nemnd gjennom omgrepet shrapnel i episoden då Baronesse von Botzenheim skrid inn på sjukesalen hjå simulantane på Hradčany. Ettersom romanen skrid fram dukkar namnet hans (eller rettare oppfinninga hans) opp ved fleire høve.

Bakgrunn

Shrapnel var ein britisk offiser og oppfinnar som er kjend for å ha funne opp shrapnelgranaten, ein granat fylt av metallbitar. Det viste seg å vera eit effektivt antipersonell-våpen. Metoden var i bruk frå Napoleons-krigane fram til slutten av fyrste verdskrigen.

Sitat

[I.7] Zejména ne vrchní vojenský lékař Bautze. Byl to muž neúprosný, který ve všem viděl podvodný pokus uniknout vojně, frontě, kulce a šrapnelům.

[I.8] Ani arcikněžna nemohla tak vážně vejít, jako to udělala baronka von Botzenheim. Za ní valil se celý průvod, ve kterém nescházel ani účetní šikovatel při nemocnici, který v tom všem viděl tajemnou ruku revise, která ho od tučného žlabu v týlu hodí napospas šrapnelům někam pod drátěné překážky posic.

[I.8] Na krabici byl obrázek, jak praská šrapnel a nějaký člověk v šišáku se žene s bodákem kupředu.

[I.9] Střílet do nepřítele a zabíjet na druhé straně šrapnely a granáty stejné takové nešťastné suplenty, matematiky, považoval za blbost.

[I.13] Na obzoru hoří vesnice a praskají šrapnely a v popředí leží umírající voják s utrženou nohou, nad kterým se sklání anděl a přináší mu věnec s nápisem na stuze: "Ještě dnes budeš se mnou v ráji." A umírající se blaženě usmívá, jako by mu nesli zmrzlinu.

[I.13] Starý rezervista podíval se na zelenáčka a řekl: "Pěkný doufání, že ti šrapnel utrhne hlavu.

[I.14.2] V tom okamžiku zapomínal, že sviští mu nad hlavou granáty a šrapnely, a probíral se neúnavně se zavazadly ke štábu, kde stálo vozatajstvo.

[II.1] Von si tu hůl přendal do druhý ruky, zařval, že jim to nevodpustí, a bůhví jak by to s ním dopadlo, kdyby ho byl šrapnel za chvilku definitivně nezamordoval.

[II.3] Tady se jedná vo mizerný dvě zlatky, a já bych vás rád viděl, kdybyste měl vobětovat život za svýho vojenskýho představenýho, kdyby von ležel raněnej někde na nepřátelskej linii a vy jste ho měl zachránit a vodnest na svejch rukách a voni by stříleli po vás šrapnely a vším možným." "Vy byste se podělal," bránil se desátník, "vy jedna fajfko."

[II.3] Já ho chytnu za krk a shodím ho z prvního poschodí dolů po schodech, že poletí jako šrapnel.

Litteratur

Wer hat das Schrapnell erfunden?, Soldatenfreund. Kalender für das Jahr 1917.,1916

Kammertenar Johann

Johann var kammertenaren til Baronesse von Botzenheim og han såg ut som mordaren Babinský.

Sitat

[I.8] Ja čist všekno f nófiny, já vám přinest pápat, kousat, kuřit, cucat, cešky fójak, toprá fójak. Johann, kommen Sie her!„ Komorník, připomínající svými ježatými licousy Babinského, přitáhl objemný koš k posteli, zatímco společnice staré baronky, vysoká dáma s uplakanou tváří, sedla si na Švejkovu postel a urovnávala mu slaměný polštář pod záda, s fixní myšlenkou, že se to patří dělat nemocným hrdinům.

Babinský, Václav

*20.8.1792 Pokratice u Litoměřic - †1.8.1879 Řepy u Prahy

Babinský vert nemnd avdi kammertenar Johann, tenaren til Baronesse von Botzenheim, likna på han.

Bakgrunn

Babinský var ein tsjekkisk kriminell, dømd for ei rekkje mord og andre brotsverk. Han er ein av dei mest kjende tsjekkiske brotsmenn nokonsinne og Egon Erwin Kisch viar eit heilt kapittel til han i soga Die Abenteuer in Prag. Han var via stor plass i ei utstilling på politimuseet.

Sitat

[I.8] Komorník, připomínající svými ježatými licousy Babinského, přitáhl objemný koš k posteli, zatímco společnice staré baronky, vysoká dáma s uplakanou tváří, sedla si na Švejkovu postel a urovnávala mu slaměný polštář pod záda, s fixní myšlenkou, že se to patří dělat nemocným hrdinům.

Litteratur

Václav Babinský, Miloslav Jedlička
Václav Babinský, mýty a skutečnost, Václav Kupilík
Babinský, Janeček a jiní graselové, Česká televize,3.4.2012

Keisar Wilhelm II.

*27.1.1859 Berlin - †4.6.1941 Doorn

Wilhelm II. vert nemnd fyrste gong i samband med Baronesse von Botzenheim si vitjing på Vojenská nemocnice Hradčany. Ho gav Švejk ei flaske Kriegslikör der eine etiketten viste keisar Franz Joseph I. hand i hand med Wilhelm. Den andre sida av flaska hadde påskrifta Gott strafe England.

Andre gongen den tyske keisaren vert nemnd er likeleis i forbifarten. Švejk blar gjennom ei avis og noterer at sultanen har dekorert keisar Wilhelm med ein krigsmedalje medan han sjølv så lang ikkje ein gong har fått den vesle sylvmedaljen.

Wilhelm vert nemnd to gonger til utover. Han vart angiveleg kalla eit "dyr" av den fulle gendarmen Wachtmeister Flanderka i Putin, og saman med keisar Franz Joseph I. er han på eit bilete som prydar veggen i k.u.k. Gottes Hauptquartier i Kadett Biegler sin fælslege draum på vegen til Budapest.

Bakgrunn

Wilhelm II. var keisar av Tyskland og konge av Preussen frå 1888 til 1918, medlem av huset Hohenzollern. Han måtte abdisera etter nederlaget i fyrste verdskrigen og levde resten av livet i Nederland. Både tsaren av Russland og kongen av England var syskenborna hans. Han hadde dessutan slekt i kongehusa i Spania, Norge, Romania og Hellas.

Kriegslikör

Det har ikkje vore mogleg å finna spor etter flasker med Kriegslikör der keisar Franz Joseph I. og Wilhelm held kvarandre i hendene, men det fanst i alle fall nok av liknande propagandamaterial. Eit postkort i fargar med dette temaet vart faktisk laga og hadde påskrifta In Treue fest[1]. Kortet var i omløp i 1916 og kanskje alt frå 1914.

Likeså var Gott strafe England eit mykje brukt slagord frå slutten av 1914 og utover, så sjølv om flaska Švejk fekk kanskje ikkje heilt ut tilsvara noko som vart laga på den tida fanst det mykje anna som kan ha inspirert forfattaren.

Krigsmedaljen

Omstende rundt denne sekvsensen i romanen tyder sterkt på at dekoreringa Švejk viser til fann stad i mars 1915. Alt den niende kunne det offisielle tyrkiske telegrambyrået Agence Milli rapportera at sultanen hadde telegrafert til keisaren og gratulert han med dei store sigrane i aust. I same telegrammet kjem det fram at keisaren vert tilboden Imtiaz-krigsmedaljen som utrykk for sultanen si beundring.

25. mars 1915 rapporterte Milli at Goltz Paşa hadde reist til Berlin for personleg å stå for dekorasjonen. Krigsmedaljen var dessutan spesiallaga for keisaren.

Den gode soldat Švejk i fangeskap

I Dobrý voják Švejk v zajetí er den tyske keisaren kort omtala som hjerneskadd.[1]

Nebo vezměme si případ císaře Viléma. Každé malé dítě dnes ví, že císař Vilém trpí úbytkem mozku. Ve dvorních kruzích jeho žvásty a plány považují však za geniálnost.

Sitat

[I.8] Baronka zatím vytahovala dárky z koše. Tucet pečených kuřat, zabalených do růžového hedvábného papíru a ovázaných černožlutou hedvábnou stužkou, dvě láhve nějakého válečného likéru s etiketou „Gott strafe England!“ Na druhé straně byl na etiketě František Josef s Vilémem, jak se drží za ruce, jakoby si chtěli hrát hru „Králíček v své jamce seděl sám, ubožátko, co je ti, že nemůžeš skákati“.

[I.14.3] „Tak vida,“ řekl pro sebe Švejk, sleduje se zájmem přehled denních událostí, „sultán vyznamenal císaře Viléma válečnou medalií, a já nemám dosud ani malou stříbrnou.“

[II.2] ...že je císař pán nemocný dědek a že co nejdřív natáhne brka, že je císař Vilém zvíře, že mu budete do vězení posílat peníze na přilepšenou a ještě víc takových řečí...

[III.1] Uprostřed pokoje, ve kterém po stěnách visely podobizny Františka Josefa a Viléma, následníka trůnu Karla Františka Josefa, generála Viktora Dankla, arcivévody Bedřicha a šéfa generálního štábu Konráda z Hötzendorfu, stál pán bůh.

Skrivst òg:Vilém II.cz

Merknader
1.	"In Treue Fest" (fast i truskap) var mottoet til kongedømet Bayern.

Litteratur

Türkisches bei Schwejk, Hans-Peter Laqueur
Goltz Pascha in Berlin, Neues Wiener Journal,26.3.1915
Dobrý voják Švejk v zajetí, Jaroslav Hašek,1917 [1]

Referensar
1	Dobrý voják Švejk v zajetí	Jaroslav Hašek	1917

Prins Eugen von Savoyen

*18.10.1663 Paris - †24.4.1736 Wien

Eugen vert nemnd av ein ung doktor som prøver seg på ein oppeldnande tale til simulantane og dreg fram prins Eugen og Marschall Radetzky som lysande militære føredøme.

Eugen dukkar opp på ny i slutten av [II.2] i ein av songane Einjährigfreiwilliger Marek og Švejk stemmer i på cella i Mariánská kasárna (Prinz Eugen, der edle Ritter).

Songen vert dessutan delvis sitert i [III.1] når soldatar frå marsjbataljonen til Deutschmeister-regimentet syng den på veg gjennom Győr. Sjå Zemun.

Bakgrunn

Eugen (Eugene av Savoia) var ein austerriksk prins og feltherre. Han har fått mykje av æra for dei vellukka felttoga mot tyrkarane frå beleiringa av Wien i 1683 og fram til freden i Sremski Karlovci i 1699.

Hendinga som songen viser til fann rettnok stad mykje seinare: beleiringa av Beograd i 1717. Det fulle namnet til den franskfødde prinsen var Eugène-François de Savoie.

Sitat

[I.8] Mluvil dlouho o tom, že každý z těch, kteří opouští nemocnici, aby odešli ke svým plukům do pole, musí být vítězem i rytířem. On že jest přesvědčen, že budou zruční ve zbrani, na bojišti i čestní ve všech záležitostech válečných i soukromých. Že budou nepřemožitelnými válečníky, pamětlivými na slávu Radeckého i prince Eugena Savojského.

[I.8] Z těch lumpů by ani Radecký, ani ten váš princ Eugen Savojský nevychovali vojáky.

[I.12] V zápalu a v řečnickém rozmachu vydával polní kurát i prince Evžena Savojského za světce, který je bude chránit, až budou dělat mosty přes řeky.

[II.2] Večer z arestu ozývalo se vždy „Zachovej nám, Hospodine“ a „Prinz Eugen, der edle Ritter“.

Kjelder: Jaroslav Šerák

Skrivst òg:Eugene of SavoyenEvžen SavojskýczEugène de SavoiefrEugene av Savoiano

Litteratur

Prinz Eugen, der edle Ritter, Jaroslav Šerák
Prinz Eugen, der edle Ritter, Wikipedia.com

	I. Bak fronten
	8. Švejk som simulant